vrijdag 4 november 2011

De gebruiksfase van producten milieuvriendelijker maken

Een producent van koffiemachines wilde graag zijn product milieuvriendelijk herontwerpen. Hij dacht dat de grootste energiebesparing te halen was in de boiler die het koffiewater 24 uur per dag, 7 dagen per week op een hoge temperatuur houdt. Dat is namelijk over het algemeen een goed startpunt: als uw product energie verbruikt is daar meestal de grootste klapper te maken. Toch waren zij zo verstandig om een complete Levens Cyclus Analyse (LCA) te doen (waarin de milieubelasting over de hele levenscyclus, van grondstof tot afvalverwerking wordt geanalyseerd).
Onverwachte hoek
Uit de LCA bleek dat de boiler weliswaar een belangrijke energieslurper was, maar dat de allerhoogste milieubelasting vooral zat in de service en onderhoud van het apparaat. Elke 2 dagen kwam er namelijk een onderhoudsman langs, in een autootje, om de machine te reinigen, de afvalcontainer te legen en koffie, melk en suiker bij te vullen.
Wat bleek bovendien: als de afvalcontainer al vol was, waren de containers voor melk, suiker en koffie nog half vol. Door alleen al de afvalcontainer 2x zo groot te maken hoefde de onderhoudsman nog maar eens in de 4 dagen langs te komen. Dit scheelde meteen de helft in de reiskilometers van de onderhoudsman.
Van daaruit is de fabrikant verder gaan optimaliseren, tijdens feestdagen was de machine namelijk nog helemaal niet aan onderhoud toe, en als er een bijeenkomst was geweest stond hij al op storing. Tegenwoordig hebben deze automaten een chip die ‘belt’ met de service als er service nodig is. In combinatie met een route-optimalisatie programma worden de servicemonteurs zo efficient mogelijk ingezet.
Analyse loont
Wat we hier zien is dat het loont om de milieubelasting van uw product te analyseren voordat u aan het herontwerpen gaat. Had deze ondernemer de LCA niet laten uitvoeren, dan had hij van alles aan de boiler gedaan en de grootste milieubelasting onaangeroerd gelaten.
Vuistregels
Er zijn vuistregels om snel door de oogharen een inschatting te maken waar de grootste milieubelasting ligt.
-          Zo zou er altijd een belletje moeten gaan rinkelen als er sprake is van verbruik. Bijvoorbeeld van  energie, van water, van hulpstoffen (bijvoorbeeld inkt).
-          Een tweede situatie is service en onderhoud, zoals ook te zien is in bovenstaand voorbeeld.
-          Tenslotte is een alarmbel als een product veel wordt vervoerd, of bedoeld is voor in/aan een voertuig.  Dan is het gewicht een cruciale factor voor het indirecte verbruik van brandstof.
Indien meerdere van deze situaties aan de orde zijn, zoals in het voorbeeld van de koffiemachine, dan loont het weer om te rekenen.
Instinker
Een ander leuk voorbeeld is de carrosseriebouw. Daar wordt alles wat wordt gemaakt, per definitie veel rondgereden en gewicht is dus belangrijk voor het indirecte verbruik. Maar dat geldt dan weer niet voor verhuisauto’s: die rijden namelijk maar een heel laag aantal kilometers per jaar en staan grotendeels stil.
Regionale verschillen
Onlangs was ik bij een bedrijf die producten maakt voor de reinigingsindustrie. Zowel elektriciteitsverbruik als waterverbruik zijn thema’s, het bedrijf opereert internationaal. Dan is het goed om je te realiseren dat in Nederland de elektra de grootste kostenpost is, en in het Midden Oosten juist de schaarste van water.

woensdag 2 november 2011

Hoe brengt u uw product zo milieuvriendelijk mogelijk bij uw klant?

En dan heeft u een milieuvriendelijk product, en dan wilt u dat bij uw klant krijgen. Ook dat kan belastend zijn voor het milieu. En dan gaat het over de distributie zelf, maar ook over bijvoorbeeld de verpakking.

Ruimtewinst
Iedereen kent het voorbeeld van IKEA met zijn platte dozen met zelfbouwpakketten. Dat is een goed voorbeeld hoe ruimte wordt bespaard ( en daarmee veel opslagruimte, energie en brandstof). De kunst is hierbij om zo min mogelijk lucht te vervoeren. Om diezelfde reden zijn kartonnen koffiebekers altijd nestbaar (ze passen zeg maar in elkaar), worden ronde producten vaak in een vierkante doos verpakt (om ze stapelbaar te maken) en dergelijke.

Retourstromen
Een klassiek voorbeeld is ook dat van de glazen melkfles versus het kartonnen pak. Het pak is weliswaar een wegwerpverpakking en in die zin belastender voor het milieu, maar de glazen fles heeft ook een paar nadelen: namelijk de retour goederenstroom, het feit dat de fles cylindrisch is en daardoor minder ruimte efficiënt, evenals de dikte van het glas. Daar komt nog bij het extra gewicht dat vervoerd moet worden en de belasting van het omspoelen. Alls bij elkaar opgeteld is het pak toch minder belastend. (overigens is er jaren geleden een vierkante kunststof pet-fles voor zuivel ontwikkeld, maar die zie ik tegenwoordig nergens meer in de supermarkten).

Emballage
Horrex produceert horren voor caravans. Sinds de caravanbouw uit Nederland eigenlijk helemaal is verdwenen, ligt hun afzetmarkt steeds meer in Noord Amerika. Er is dus veel transport. De klanten (caravanbouwers) willen de horren niet als een compact bouwpakket aangeleverd krijgen, maar helemaal klaar om erin gehangen te worden. Dan zijn horren vrij kwetsbare producten. Horrex verpakte de horren dus altijd in veel folie en veel karton om beschadigingen te voorkomen. Uiteindelijk was het volume van het getransporteerde verpakkingsmateriaal groter dan van de horren zelf! Toen hebben ze bedacht om een retour-krat te ontwikkelen was stevig genoeg is om meedere horren zonder extra verpakkingsmateriaal in te vervoeren. Omdat ze steeds aan dezelfde klanten leveren was het ook eenvoudig om goede verzamelzendingen te maken en de verpakking (opklapbaar) retour te laten komen.

Zo wordt zichtbaar dat een goed ontwerp van niet alleen het product, maar ook van de verpakking en het transportsysteem, een wezenlijke bijdrage kan leveren aan milieubesparingen!

Distributiesysteem
En dan is er natuurlijk nog de mogelijkheid om de distribitiewijze die je kiest, zo milieuvriendelijk te maken. Vervoer je per vrachtauto, per schip, per trein of per vliegtuig? Of een combinatie hiervan? Er zijn gespecialiseerde bureaus die een ‘mobiliteitsscan’ kunnen uitvoeren om te bepalen wat in uw situatie het beste is. En dat kan ook een combinatie van bovenstaande zijn, het zogenaamde ‘multimodale vervoer’.

Tot slot nog een mooi filmpje van Cargohopper, een stadsdistributiesysteem dat in Utrecht is geïntroduceerd in 2010.