Zoek de strategische hefboom

Stel u heeft een gloeilampenfabriek. Wat heeft meer impact op een duurzame wereld, als u uw bedrijfspand voor 80% energiezuiniger maakt, of als u uw gloeilamp 0,8% energie-efficienter maakt? Waarschijnlijk het laatste. Ook al is het getal een factor lager, die gloeilampen worden met honderdduizenden per jaar in de wereld gebruikt, gedurende vele jaren, waardoor de totale energiebesparing op de lampen veel hoger zal uitpakken dan je met je eigen bedrijfspanden zelf ooit zult kunnen bereiken.

Dit is de hefboomwerking. En met een hefboom die een effect heeft op uw markt, komt u ook op een stukje strategisch belang voor uw bedrijf uit. Want wat denkt u dat het de gloeilampfabrikant concurrentieel oplevert als hij zijn bedrijfspand energiezuiniger maakt? En wat levert het op als hij inzet op energie-efficiente verlichting? Juist. Een hoger marktaandeel en versterking van het merk.

Elektrisch rijden of duurzame tuin

Een aantal maanden geleden sprak ik een ondernemer met een hoveniersbedrijf. Hij wilde graag duurzaam gaan ondernemen, maar liep tegen het ‘probleem’ aan dat zijn bedrijfswagen (zo’n pick-up) niet in een elektrische versie te verkrijgen was. We hebben de mogelijkheden verkend om de duurzaamheid verder te trekken dan zijn auto, en te kijken hoe we een duurzame tuin zouden kunnen aanbieden. Behalve biologisch geteelde planten, natuurlijke bemesting en bestrijding, aantrekken dan dieren, lagen er ook kansen in het hergebruik van restmaterialen (een muurtje van de oude terrastegels) en dergelijke. We kwamen tot 10 punten waaruit de klant naar wens kan kiezen. Ik stel mij zo voor, dat als de tuin helemaal is aangelegd volgens dat duurzame principe, en de visite van de bewoners krijgen een rondleiding, dat er dan een prachtig verhaal hoort bij de ‘filosofie’ van de duurzame tuin. Daar tegenover kan ik mij dan weer niet voorstellen dat de bewoners een rondleiding geven met de woorden “de tuinrenovatie was zo duurzaam, de hovenier had namelijk een elektrische auto!”

Ook wij, Syntens

Ik geef graag ook het voorbeeld van ons eigen bedrijf: Syntens. Syntens heeft 14 vestigingen en 250 adviseurs die veel MKB bedrijven bezoeken. Dat doen zij vooral per auto. Als we hier een analyse van maken ligt waarschijnlijk ongeveer 60% van onze vervuiling in de zakelijke kilometers, 30% in energieverbruik van onze gebouwen en dan nog 10% in (electronisch) afval e.d. Maar onze impact ligt ergens anders: namelijk bij de adviezen die wij aan MKB ondernemers geven, onder andere over duurzaam ondernemen. Stel je voor dat dankzij onze adviezen, 10 ondernemers per adviseur duurzamer gaan werken in hun bedrijf. Dat zijn 2500 extra duurzame bedrijven in Nederland. Dan is het duurzame effect veel groter, dan wanneer we alleen onze gereden kilometers verminderen. Sterker nog, misschien kunnen we wel meer bereiken, als we méér gaan doen en dus meer kilometers maken.

Strategische uitdaging

Het is de strategische uitdaging om na te denken over uw kansen om Duurzaam Ondernemen in te vullen op een manier die de meeste impact op de omgeving heeft. Bent u producent van een eigen product: dan ligt de impact vaak in de vervuiling van het product zelf. Of in advies of voorlichting over duurzamer gebruik van uw product (denk aan auto’s die het optimale schakelmoment aangeven, of wasmiddel voor koud wassen). Heeft u een handelsonderneming: dan is vaak het meest te bereiken door optimalisatie van de (transport)keten en verpakkingen. Wat overigens ook vaak tot besparing zal leiden en daarmee tot hogere winstgevendheid.  

Mocht u het moeilijk vinden voor uw bedrijf de hefboom te vinden, dan ben ik graag bereid met u mee te denken. Laat een berichtje achter.

Richting kiezen

Afsluitend een filmpje van een student die een duurzame speeltuin heeft ontworpen. Uiteraard heeft hij gebruik gemaakt van de meest milieuvriendelijke materialen. Maar hij gaat verder: hij heeft nagedacht over de sociale impact van speeltuinen (mensen naar buiten krijgen, sociale interactie, ook tussen verschillende leeftijdsgroepen) en heeft zijn concept daarop ontwikkeld. Het is misschien een beetje aandoenlijk, maar hij heeft wel een richting gekozen met de bedoeling door impact de wereld een beetje beter te maken.

Hoe ambitieus bent u als het gaat om duurzaamheid?

Geen doel wordt gehaald zonder ambitie. Duurzaamheid wordt niet bereikt als je het niet belangrijk vindt. Maar hoe belangrijk vind je het eigenlijk? Hoe ver wil je gaan, en wanneer ben je tevreden?

In onderstaande piramide onderscheiden we zes ambitieniveau’s voor Duurzaam ondernemen.

1.       Veel ondernemers horen in het woord ‘duurzaam’ vooral het deel ‘duur’. Bijvoorbeeld in de chemische industrie of de oppervlaktetechniek (galvaniseren, coaten en dergelijke) kan het voldoen aan de wet- en regelgeving heel kostbaar zijn. Niet zelden komt het bovendien voor dat regelgeving van rijk, provincie en gemeente of waterschap strijdig is met elkaar en dat de ondernemer dus al zijn energie nodig heeft om alleen al dit onderste niveau te halen.

2.       Gelukkig is het voor veel bedrijven ook mogelijk om, met het besparen van energie, materialen en kilometers, ook de kosten te reduceren. Dit is dus het eerste niveau waarop er met duurzaamheid geld verdiend kan worden: namelijk door te besparen. Besparen is vaak heel makkelijk door een aantal quick wins in te voeren, bijvoorbeeld automatische lichtschakelaars, goede afstelling van de airco, repareren van lekken in de perslucht en dergelijke. Dit is voor ieder bedrijf haalbaar maar zit nog op het niveau van reduceren.  

3.       Het wordt nog interessanter als er geld kan worden verdiend door de concurrentiepositie van je bedrijf te verbeteren. Bijvoorbeeld door de levensduur van je product langer te maken, of een lager service-interval. Hiermee maak je eigenlijk aantrekkelijker product, en wat bovendien een duurzaam voordeel heeft. Nu komen we op het niveau van Duurzaam Innoveren. Bijvoorbeeld de auto-industrie profiteert op dit moment behoorlijk van de hoge brandstofprijzen en het afschaffen van BPM en wegenbelasting op zuinige auto’s. Hiermee worden de gebruikskosten van deze auto’s zoveel lager, dat vroegtijdig inruilen loont.

4.       In toenemende mate kom ik ondernemers tegen ( en iedereen die deze blog leest hoort daar denk ik bij) die duurzaamheid belangrijk vinden vanuit een persoonlijke overtuiging. Een overtuiging dat we de wereld beter achter moeten laten dan hoe we haar hebben aangetroffen. Of omdat het veel positieve energie geeft om iets ‘goeds’ te doen.  Ben je zo’n ondernemer? Dan is het tijd om door te stomen naar niveau 5….

5.       … Zorg dat het niet alleen bij jouw persoonlijke ‘hobby’ blijft, maar integreer het in het bedrijf. Dus ontwikkel niet één duurzaam product. Maar stel een productstrategie voor waarin duurzaamheid is geïntegreerd. Motiveer medewerkers om mee te doen. Geef iedereen een taak en verantwoordelijkheid in duurzamer gedrag en bedrijfsvoering. Verhoog het kennisniveau over duurzaamheid. Gebruik het in de marketing. Allemaal zaken die borgen dat als je morgen onder de tram loopt, dat het bedrijf dan op een duurzame manier verder gaat.

6.       De hoogste ambitie die je kunt hebben is de ambitie om een ‘lichtend voorbeeld’ te worden voor collega’s, een ijkpunt voor duurzaam ondernemen. Een voorbeeldfunctie in de sector, zo’n bedrijf waarover geschreven wordt en waarvan de directeur als spreker wordt gevraagd bij Duurzaamheids seminars. Je begrijpt: hoe meer bedrijven duurzaam gaan ondernemen hoe moeilijker dit wordt dus hoe uitdagender de ambitie! Voorbeeld van zo’n bedrijf is bijvoorbeeld tapijtfabrikant Desso, die met Cradle to Cradle echt het spel in de sector heeft veranderd en een nieuwe meetlat heeft neergelegd.

Bekijk ook eens bijgaand filmpje van viswinkel Fishes. Hij begon zijn bedrijf vanuit de wens om een beter product te leveren (niveau 3) en is al snel vanuit zijn persoonlijke overtuiging (4) doorgestoomd naar niveau 6: een ondernemer met die hoogste ambitie en een voorbeeld in de sector.

Hoe zit dat voor u? Hoe hoog is uw ambitie? Wat wilt u bereiken door duurzamer te ondernemen?